Actual Problems of Kartvelology and Objectives of the Kartvelological Centre of Saint Andrew the First-Called Georgian University of the Patriarchate of Georgia

ტარიელ ფუტკარაძე

ავტორები

ტარიელ ფუტკარაძე ანდრია პირველწოდებულის ქართული უნივერსიტეტი https://orcid.org/0000-0002-3946-000X

საკვანძო სიტყვები:

ლინგვისტური რუკები, ქართველოლოგია, ენობრივი პოლიტიკა, ტარიელ ფუტკარაძე, ნიკო მარი, რუსეთი

ანოტაცია

დიდ იმპერიას აქვს შთამბეჭდავი რესურსები, თავისი ინტერესების შესაბამისად დაგეგმოს და მართოს მეცნიერება დაპყრობილი მცირერიცხოვანი ერების შესახებ. სამწუხაროდ, ამგვარ ზემოქმედებას ვერ ასცდა ვერც ქართველოლოგია. სხვა მეცნიერებების მსგავსად, ქართველოლოგია ინტენსიურად ვითარდება ბოლო ორი საუკუნის მანძილზე; ამ პერიოდში საქართველო მეტწილად ანექსირებული იყო რუსეთის იმპერიის მიერ; შესაბამისად, ქართველოლოგიის დაგეგმვისა თუ განვითარებისადმი მკაფიოდ ჩამოყალიბდა რადიკალურად განსხვავებული ორგვარი მიდგომა:

1. იმპერიის გეოპოლიტიკურ ინტერესებზე ორიენტირებული კვაზიქართველოლოგია;

2. ქართველი ერის სასიცოცხლო ინტერესებზე ორიენტირებული მეცნიერული ქართველოლოგია.

ავტორის ბიოგრაფია

ტარიელ ფუტკარაძე, ანდრია პირველწოდებულის ქართული უნივერსიტეტი

როფ. ტ. ფუტკარაძეს გამოქვეყნებული აქვს ენათმეცნიერული ხასიათის 330-ზე მეტი სამეცნიერო ნაშრომი (მათ შორის – მონოგრაფიები, სახელმძღვანელოები) და 300-მდე პუბლიცისტური წერილი.

მისი რედაქტორობით გამოქვეყნებულია 50-ზე მეტი მონოგრაფია და სამეცნიერო კრებული/ჟურნალი.

1984-2020 წლებში უხელმძღვანელა დიალექტოლოგიურ ექსპედიციებს აჭარაში, სამცხე-ჯავახეთში, სვანეთში, ლეჩხუმში, სამეგრელოში, ხევსურეთში, იმერხევში, ტაოში; მისი ხელმძღვანელობით განხორციელდა 30 დიალექტოლოგიური ექსპედიცია.

(იხ.: ტ. ფუტკარაძე,"პროგრამა-ინსტრუქცია დიალექტოლოგიური (ეთნოლოგიური და ფოლკლორული ტექსტების მომძიებელთათვის", ქუთაისი, 1997, გვ. 1-46. ინგლისური ტექსტი: Programme-Instruction, for the collectors of dialectologic (ethnographic, folklore texst), Kutaisi, 1997, p. 47-60; "ქუთაისის უნივერსიტეტის გამომცემლობა").

პროფ. ტ. ფუტკარაძის ხელმძღვანელობით დაცულია 17 სადოქტორო ნაშრომი, დამუშავების სტადიაშია 11.

წყაროები

თ. ბოლქვაძე, 2007 - თ. ბოლქვაძე, ქართველური დიგლოსია, ქართული სალიტერატურო ენის საკითხები: ისტორია და თანამედროვეობა (პირველი კრებული), თბილისი, 2007;

თ. გვანცელაძე, 2006 - თ. გვანცელაძე, ენისა და კილოს საკითხი ქართველოლოგიაში, 2006;

თ. გვანცელაძე… 2009 - თეიმურაზ გვანცელაძე, მერაბ ნაჭყებია, მანანა ტაბიძე, გურია-სამეგრელოს ეპისკოპოსი გრიგოლ დადიანი (ბრძოლა დედაენისათვის XIX საუკუნის მეორე ნახევარში), სვეტიცხოველი, 2009, 1;

ი. გიგინეიშვილი, 1952 - ი. გიგინეიშვილი, ი. ბ. სტალინის მოძღვრება საერთო სახალხო ენისა და დიალექტების შესახებ და ერთიანი ქრთული სალიტერატურო ენის საკითხები, ტ. III, 1952;

რ. გუჯეჯიანი, 2007 - რ. გუჯეჯიანი, მამა ბესარიონი (ნიჟარაძე), მესტიისა და ზემო სვანეთის ეპარქიის გაზეთი, 4 ივნისი, 2007.

ილია II, 2006 - უწმინდესი და უნეტარესი, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი ილია II, საშობაო ეპისტოლე, თბილისი, 2006;

ქ. ლომთათიძე, 1952 - ქ. ლომთათიძე, ი. სტალინის შრომა `მარქსიმზმი და ენათმეცნიერების საკითხები” და მისი მნიშვნელობა საბჭოთა ენათმეცნიერებისათვის, ტ. III, 1952; http://iberiana.wordpress.com/iberiana/vedreba/#7

ი. სტალინი, 1913 - ი. სტალინი, `მარქსიზმი და ნაციონალური საკითხი", 1913.

მ. ტაბიძე, 2005 - მ. ტაბიძე, ენობრივი სიტუაცია საქართველოში და ქართული ენის ფუნქციონირების საკითხები, თბ., 2005;

ტ. ფუტკარაძე, 2001 - ტ. ფუტკარაძე, ნ. ნაკანი, `სვანები სალიტერატურო ენისა და სვანური მეტყველების შესახებ (ქართველთა ეროვნულ-ენობრივი თვითმიკუთვნებულობის საკითხი)", `ქართული", 2001, #7;

ტ. ფუტკარაძე, 2005 - ტ. ფუტკარაძე, ქართველები, 2005;

ტ. ფუტკარაძე, 2009 - ტ. ფუტკარაძე, „თანამედროვე ქართველთა ენობრივ-ეთნიკური აღწერა `მსოფლიოს ენათა რეესტრის" (ინგუარიუმ.ილინგ-რან.რუ) მიხედვით დაარსებული სინამდვილე“, საქართველო და მსოფლიო (წარსული და თანამედროვეობა), ბათუმი, 2009; http://www.scribd.com/doc/14098229/Putkaradze-Msoflios-EnaTa-Reestri-DaSakartvelo

ტ. ფუტკარაძე, 2009 - ტ. ფუტკარაძე, საქართველოს გეოპოლიტიკური სტრატეგიის რამდენიმე ასპექტი: ქართველოლოგიის პოლიტიზების საკითხისათვის; კრებული: საქართველოში არსებული კონფლიქტი და მშვიდობის პერსპექტივები, საქართველოს საპატრიარქო, კონრად ადენაუერის ფონდი, თბ., 2009;

http://www.scribd.com/doc/9100139/Tariel-Putkaradze-Some-Aspects-of-theGeopolitical-Strategy-of-Georgia.

http://www.cartografareilpresente.org/auteur9.html?lang=en

http://maps.grida.no/go/graphic/ethno_linguistic_distribution_in_the_southern_caucasus

http://www.lingua.ge/adgili_msoflioshi.html

ტ. ფუტკარაძე, 2009 - ტ. ფუტკარაძე, საქართველოს გეოპოლიტიკური სტრატეგიის რამდენიმე ასპექტი: ქართველოლოგიის პოლიტიზების საკითხისათვის; კრებული: საქართველოში არსებული კონფლიქტი და მშვიდობის პერსპექტივები, საქართველოს საპატრიარქო, კონრად ადენაუერის ფონდი, თბ., 2009;

http://www.scribd.com/doc/9100139/Tariel-Putkaradze-Some-Aspects-of-theGeopolitical-Strategy-of-Georgia;

http://pirweli.com.ge/index.php?option=com_content&task=view&id=36778&Itemid=1

ტ. ფუტკარაძე, 2009 - ტ. ფუტკარაძე, საქართველოს "ორგვარი" ლინგვისტურ-ეთნიკურ-პოლიტიკური ისტორია და ადეკვატური რუკების პრობლემა, ჟურნ. `სვეტიცხოველი", 2009, #2; http://www.sveticxovelijournal.ge/view.php?id=35

ტ. ფუტკარაძე, ე. დადიანი, რ. შეროზია; `ევროპული ქარტია რეგიონული ან უმცირესობის ენის შესახებ" და საქართველო", ქუთაისი, 2010; http://www.scribd.com/doc/35702700/Tariel-Putkaradze-Eka-Dadiani-RevazSeroozia-2010; /http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=GE

ტ. ფუტკარაძე, 2010 - ტ. ფუტკარაძე, რუსეთის მოსახლეობის აღწერა (2010) და მორიგი სვლა ქართველი ერის დასაშლელად:

http://www.scribd.com/doc/30636267/rusuli-samecniero-agresia-2010-2002;

http://medianews.ge/index.php/ka/content/29788

http://www.iriston.com/books/cuciev_-_etno_atlas/cuciev_etno-polit_map.htm;

http://www.iriston.com/nogbon/news.php?newsid=480/;

ტ. ფუტკარაძე, 2011 - ტარიელ ფუტკარაძე, ია ვაშაკიძე, ქართველოლოგიის ორგვარი დაგეგმვა 1917-1935 წლებში, თბ., 2011;

ივ. ჯავახიშვილი, 1992 - ივ. ჯავახიშვილი, ქართული და კავკასიური ენების თავდაპირველი ბუნება და ნათესაობა, თბ., 1992; `ივანე ჯავახიშვილი ტირანიის სამსჯავროზე" (დოკუმენტურ მასალათა კრებული შეადგინეს ვ. გურულმა და მ. ვაჩნაძემ); თბ., 2006;

ა. ჯაფარიძე, 1976-2003 - მიტროპოლიტი ანანია ჯაფარიძე, ქართული სამოციქულო ეკლესიის ისტორია, ტ. I-IV, თბ., 1976- 2003. ს. ჯორბენაძე, 1988 - ს. ჯორბენაძე, თბილისის უნივერსიტეტის მოკლე ისტორია, თბ., 1988.